- [email protected]
- 08508116629
Piriformis Sendromu Nedir, Nedenleri Nelerdir?
Piriformis sendromu, kalça bölgesinde yer alan piriformis kasının siyatik siniri sıkıştırması ile ortaya çıkan ve nadir görülen bir nöromüsküler bozukluktur. Erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülen piriformis sendromu, siyatik sinir sıkışmasına benzer semptomlara yol açar. Bunun nedeni vücudun en uzun sinirlerinden biri siyatik sinirin, piriformis kasının arkasında bulunmasıdır. Piriformis kasının zedelenmesi ya da tahriş olması, kas spazmına neden olabilir. Spazmlar da kasın sıkışmasına ya da şişmesine yol açar. Buna bağlı olarak piriformis kası, siyatik sinir üzerine bası yapar. Bu da siyatik sinir sıkışmasına ve bel fıtığına benzer bazı yakınmalara yol açar.
Piriformis kası, kalça ekleminde, kalçanın dış rotatorları arasında, vücudun her iki yanında bulunur. Alt omurgadan başlayan kas, uyluk kemiğinin üst kısmına bağlanır. Yürüyüş esnasında vücut ağırlığının bir ayaktan diğerine aktarılması gibi alt vücutta yapılan hemen her harekette kasılır. Kalçanın hareketlerinde, bacağın ya da ayağın dışa doğru döndürülmesinde rol oynar. Kalça eklemini stabilize eder ve uyluğu vücuttan uzaklaştırır. Kalın ve uzun bir yapıya sahip olan siyatik sinir ise piriformis kasının altından ya da içinden geçer. Bacağın arkasına iner ve sonunda ayaklarda biten daha küçük sinirlere dallanır.
Piriformis sendromu, kalça bölgesinde yer alan piriformis kasının spazm yaparak siyatik siniri sıkıştırmasıyla ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bel fıtığına benzer yakınmalara yol açan rahatsızlık, aniden ya da zaman içinde ortaya çıkabilir. Kadınlarda, erkeklere kıyasla 6 kat daha fazla görülür. Bunun sebebi, kadınlarda pelvik bölgede bulunan quadriceps femoris kasının erkeklere kıyasla çok daha geniş açıya sahip olmasıdır. Piriformis sendromu, anatomik farklılıklar ve travmalar gibi etkenlere bağlı olarak meydana gelebilir. Ancak, yaşam tarzı, geçirilen rahatsızlıklar gibi pek çok farklı etken de piriformis sendromuna neden olabilir. Piriformis sendromu varlığında en sık karşılaşılan yakınma, kalça ağrısıdır. Hareketle birlikte ağrının şiddeti artabilir. Tedavisi ise cerrahi ve cerrahi dışı yöntemlerle yapılabilir. Hekim, piriformis sendromu egzersizleri önerebilir. Piriformis sendromu tanı ve tedavi yöntemlerine geçmeden önce piriformis sendromu türlerine göz atmak faydalı olabilir.
Piriformis sendromunun iki farklı türü vardır. Primer ve sekonder piriformis sendromu olarak ayrıştırılan rahatsızlığın türleri, temelde hastalığın neden oluştuğuna bağlı olarak belirlenir.
Kişinin anatomik yapısı ile ilgili olan birincil piriformis sendromunda kas ve sinir birbirine daha yakın olabilir. Genetik faktörlerin etkili olduğu primer piriformis sendromunda piriformis kası, yapısal olarak farklıdır. Bu durum, ağrının daha şiddetli olmasına neden olur.
Yaşam tarzı, geçirilen rahatsızlıklar ve travmalara bağlı olarak gelişen rahatsızlık, ikincil piriformis olarak tanımlanır. Bu etkenler piriformis kasında hasarlanmaya yol açar. Piriformis sendromunun en sık görülen tipidir. Sekonder piriformis sendromu varlığında ağrı şikayeti, kişinin aktivitelerini sınırlamasına neden olur. Bu durum kişinin yaşam kalitesinin bir hayli düşmesine yol açar.
Piriformis sendromu genellikle kalça bölgesinde ağrı, karıncalanma veya uyuşma ile başlar. Ağrı şiddetli olabilir ve siyatik sinir boyunca hissedilebilir. Ağrı, alçak bir zemine otururken, merdiven çıkarken, uzun süre otururken ya da doğrudan piriformis kası üzerine sert baskı uygularken de tetiklenebilir. Piriformis sendromu varlığında diğer sık görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
Tüm belirtiler, birdenbire başlayabileceği gibi zaman içinde şiddetini artırarak da ilerleyebilir. Kalça bölgesinde oluşan ağrıya ek olarak, yanma da hissedilebilir. Piriformis sendromuna bağlı olarak gelişen ağrı, bazı vakalarda omurganın farklı bölgelerinde hissedilebilir. Ayrıca mide, bağırsak problemleri ve baş ağrısı gibi semptomlara da yol açabilir. Piriformis sendromu semptomları, çoğunlukla uzun süre oturduktan, yürüdükten veya koştuktan sonra daha da kötüleşir ve sırt üstü yatarken hafifleyebilir. Bununla birlikte, çoğu siyatik vakası, piriformis sendromundan kaynaklanmaz.
Piriformis sendromu, koşma ya da lunge egzersizleri gibi piriformis kasını strese sokan aktivitelerden kaynaklanabilir. Piriformis sendromundan korunmak için egzersizden önce uygun şekilde ısınmak ve yoğunluğu kademeli olarak artırmak faydalı olabilir. Koşarken, yürürken veya egzersiz yaparken iyi bir postüre sahip olmak önemlidir. Ayrıca, patikalarda ya da düz olmayan zeminlerde koşmaktan kaçınılmalıdır. Egzersiz sırasında ağrı oluşursa mola verilmeli ve ağrı geçene kadar istirahat edilmelidir.
Piriformis sendromu belirtileri ile ortopedi uzmanına başvurulduğunda hekim, öncelikle kişinin anamnezini alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Anamnez alma işlemi sırasında doktor, hangi pozisyon ya da hareketlerin şikayetleri artırdığını, belirtilerin ne kadar zamandır olduğunu, hangi tedavilerin denendiğini sorgular. Ailede var olan artrit gibi bazı rahatsızlıkların varlığı araştırılır. Fizik muayene sırasında hekim, bel veya siyatik ağrısını artıran hareketlerin olup olmadığını görmek için bazı kalça ve bacak hareketlerinin yapılmasını ister. Tipik olarak kalça hareketleri, ağrıyı şiddetlendirir. Gerekli durumlarda hekim, piriformis sendromu tanısı için röntgen, ultrason, BT, MR ve EMG gibi ek tetkikler isteyebilir. Bazı vakalarda steroid ya da nonsteroid enjeksiyonlar yapılması önerilebilir.
Piriformis sendromu tedavisi cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemlerle yapılabilir. Özellikle erken tanı alan piriformis sendromu vakalarında cerrahi dışı tedavi yöntemleri etkilidir. Piriformis sendromu ameliyatsız tedavi, ağrı kesici, kas gevşetici ve narkotik analjezikler le yapılabilir. Bazı vakalarda lokal anestezik ya da kortikosteroid enjeksiyonlar yapılabilir. Botoks enjeksiyonu önerilebilir. Piriformis sendromunun cerrahi dışı tedavi yönteminde fizik tedavi uygulamaları da önemlidir. Piriformis sendromu evde tedavisi olarak da bilinen bu yöntemde hekim, evde yapılmak üzere bazı egzersizler önerebilir. Bu noktada amaç, bölge kaslarını güçlendirmek ve eklemin hareket açıklığını artırmaktır. Tüm bu tedaviler, tek başına uygulanabileceği gibi kombine şekilde de yapılabilir. Kişinin cerrahi dışı yöntemlerle yapılan tedavilere olumlu yanıt vermemesi durumunda hekim, piriformis sendromu ameliyatı olarak da bilinen cerrahi girişimde bulunabilir. Nadiren gerekli olan bu yöntemde ortopedi cerrahı, siyatik sinirin üzerindeki baskıyı hafifletir.
Piriformis sendromu tedavisi sırasında ve sonrasında hekim, piriformis sendromu egzersizleri önerebilir. Bu noktada sıklıkla merak edilen sorulardan biri de “Piriformis sendromu egzersizleri nasıl yapılır?” şeklindedir.
Piriformis sendromu varlığında hekim, bazı egzersizler önerebilir. Bu egzersiz sırasında kişinin dik bir şekilde oturması gerekir. Ağrının hissedildiği taraftaki ayak bileği, diğer dizin üzerine koyulur. Bu aşamadan sonra kişi, yavaşça öne doğru eğilmeli ve yaklaşık 30 saniye boyunca bu pozisyonda beklemelidir. Bir diğer egzersiz ise her iki diz bükülü şekilde sırtüstü yatarken yapılır. Ağrılı taraftaki ayak bileği diğer dizin üzerine koyulur. Dik pozisyondaki bacak, göğse doğru çekilir. Ağrılı bacakta gerilme hissedildiğinde yaklaşık 30 saniye beklenmelidir. Bu egzersizler bazı vakalarda ağrının iyileşmesine yardımcı olabilir. Ancak hekim önermediği sürece bu egzersizlerin yapılmamalıdır.
Eğer sizde de piriformis sendromu belirtileri varsa erken tanı ve tedavi için bir ortopedi doktoruna muayene olmayı ihmal etmeyin.
