- [email protected]
- 08508116629
Kireçlenme Nedir, Nedenleri Nelerdir?
Bir tür eklem iltihabı olan kireçlenme, kıkırdaklarda aşınma, yıpranma ve bozulma ile karakterizedir. Tıp literatüründe osteoartrit olarak tanımlanan kireçlenme, hemen her yaşta ortaya çıkabilen bir sağlık sorunu olmasına rağmen yaşlı bireylerde daha sık görülür. İlerleyici bir rahatsızlık olması nedeniyle zamanla şiddetini artıran kireçlenme, eklemleri oluşturan kıkırdakların parçalanmasına yol açar. Kıkırdakların parçalanmasıyla eklem içinde kemik birikimi oluşur. Bu birikim, zaman içinde iltihap oluşumuna neden olur. Böylece bölgede sitokin ve enzimler birikir. Bu da kıkırdak yapının daha fazla hasarlanmasına sebep olur. Sonuç olarak kemiklerin birbirine sürtünmesiyle birlikte eklem hasarı artar ve ağrı oluşumu meydana gelir. Dolayısıyla ağrı ve eklem sertliği gibi belirtilere yol açan kireçlenme, dejeneratif artrit ya da dejeneratif eklem hastalığı olarak da bilinir. Kireçlenme sıklıkla, el, diz, kalça ve omurgayı etkiler. Kireçlenme belirtileri, hastalığın yoğun görüldüğü ekleme bağlı olarak farklılık gösterebilir. Osteoartrit belirtileri konusuna geçmeden önce sıklıkla sorulan “Osteoartrit nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.
Kireçlenme, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen, artrit hastalığının en yaygın şeklidir. Kronik ve ilerleyici bir hastalık olması nedeniyle zaman içinde şiddetini artırabilir. Kireçlenmeyi daha iyi anlamak için eklem yapısını öğrenmek faydalı olabilir. Eklem, temel olarak iki kemiğin bir araya geldiği yerdir. Kemiklerin uçları, kıkırdak olarak bilinen koruyucu dokular ile kaplıdır. Kireçlenme varlığında kıkırdak yapı parçalanır ve sonuç olarak kemikler birbirine sürtünmeye başlar. Bu durum ağrı, sertlik ve diğer kireçlenme belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur. Kireçlenme, her yaştaki erişkinde ortaya çıkabilir. Ancak en sık yaşlı bireylerde görülür. Kireçlenmeye bağlı olarak meydana gelen hasar, geri döndürülemese de osteoartrit semptomları çoğunlukla yönetilebilir. Bu nedenle aktif kalmak, kilo kontrolü sağlamak, medikal tedavi almak gibi yöntemler, hem hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir hem de ağrı ve eklem fonksiyonunun iyileşmesine yardımcı olabilir. Çokça araştırılan “Kireçlenmeye ne iyi gelir?” sorusunu yanıtlamadan önce “Osteoartrit neden olur?” sorusunu cevaplamak gerekir.
Kıkırdak dokusu temel olarak, kemikten daha yumuşak ve esnektir. Ancak genel anlamda kıkırdağın sert olduğu söylenebilir. Kauçuk benzeri bir madde olan kıkırdak, eklem içinde yer alan kemik uçlarının hareketini kolaylaştırır ve onları korur. Kıkırdak, iki kemik arasında tampon görevi görür; ilgili bölgenin kayganlığını sağlar. Kireçlenmeye bağlı olarak kıkırdak dokusunda bozulmalar olduğunda, eklem içindeki kemik yüzeyleri birbirine temas eder ve kemiklerin uç kısımları çukurlaşır; pürüzlü hale gelir. Bu durum, eklem içinde ağrı ve eklemin etrafındaki dokularda tahrişe yol açabilir. Hasarlanan kıkırdak dokusu, kan damarı içermediği için kendini tamir edemez. Kıkırdağın tam olarak aşındığı vakalarda ise kemikler arasındaki tampon tamamen yok olur. Kemiğin kemiğe temas etmesine neden olan etkenler nedeniyle yoğun ağrı ve kireçlenmeye bağlı oluşan diğer belirtiler meydana gelir. Kemiklerin birbirine temas etmesi ve sonuçta kemik dokusunda meydana gelen bozulmalar, eklem içinde kemik ve kıkırdak parçalarının birikmesine sebep olabilir. Bu da iltihap oluşumuna neden olur. İltihap varlığı, ilgili bölgenin aşınmasını hızlandırabilir.
Kireçlenme belirtileri, hangi eklemin etkilendiğine, rahatsızlığın şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna göre farklılık gösterebilir. Belirtiler aniden değil; zaman içinde, şiddetini artırarak oluşur. Kireçlenme varlığında en sık görülen belirti, ağrı ve eklem sertliğidir. Bu belirtiler sabah saatlerinde ya da istirahat sonrasında sık görülür. Kireçlenmeden etkilenen eklemlerde, uzun süreli aktivitelere bağlı olarak şişlik oluşabilir. Kalça bölgesindeki kireçlenme nedeniyle kalça, uyluk ve bazen diz bölgesinde ağrı hissedilebilir. Kireçlenmenin diz bölgesinde olması durumunda, eklem hareketi sırasında gıcırdama sesine benzer sesler duyulabilir. El parmağı eklemlerinde ise kireçlenme nedeniyle, parmaklarda şişlik, kızarıklık ve hassasiyet gibi belirtiler görülebilir. Baş parmak ekleminde ağrı hissedilebilir. Ayaklarda oluşan kireçlenme belirtileri ise ayak bileği ve/veya ayak parmaklarında şişlik, baş parmak ekleminde ağrı ve hassasiyet şeklinde sıralanabilir. Omurgada oluşan kireçlenme, çoğunlukla boyun bölgesi ve sırtın alt kısmında yakınmalara sebep olur. Kireçlenmenin ilerlemesiyle bölgedeki ağrı yoğunlaşır ve zamanla eklem ve çevresinde şişliğe yol açabilir. Kireçlenme rahatsızlığında sık görülen belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
Kireçlenmeye bağlı olarak meydana gelen belirtiler, bazı kişilerde hafif şiddettedir. Zaman içinde ağrı gidip gelebilir. Bazı insanlarda ise ortaya çıkan belirtiler nedeniyle kişi, günlük aktivitelerini yaparken zorluk yaşayabilir. Hemen her eklemde kireçlenme meydana gelebilir. Ancak kireçlenme çoğunlukla, diz, kalça ve el eklemlerinde sorunlara yol açar. Kireçlenme belirtilerinin görülmesi durumunda erken tanı ve tedavi yöntemleri için bir ortopedi uzmanına başvurulması önerilir.
Kireçlenme pek çok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Bazı etkenler ise kişide kireçlenme görülme ihtimalini artırır. Kireçlenmeye yatkınlık oluşturan nedenler arasında, romatoid artrit ve gut gibi rahatsızlıklar bulunur. Kireçlenme rahatsızlığına ait risk faktörlerinin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
Kireçlenme belirtileri ile doktora başvurulduğunda hekim, öncelikle kişinin anamnezini alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Fizik muayene sırasında eklemlerin hareket açıklığı kontrol edilir. İlgili eklem, hassasiyet, şişlik ya da kızarıklık gibi kireçlenme belirtileri açısından kontrol edilir. Hekimin gerekli gördüğü durumlarda kan testi, eklem sıvı analizi gibi laboratuvar testleri ve röntgen ve MR gibi radyolojik görüntüleme tetkikleri yapılabilir. Elde edilen bulgular ışığında kireçlenme tanısı netleştirilir.
Kireçlenme belirtileri görüldüğünde bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Bu aynı zamanda “Kireçlenmeye hangi doktor bakar?” sorusunun yanıtı olarak da verilebilir. Kireçlenme, yavaş ilerleyen bir rahatsızlıktır. Semptomları erken dönemde kişi tarafından fark edilmeyebilir. Bu nedenle kireçlenme, erken dönemde rutin sağlık kontrolleri ya da farklı bir rahatsızlığın tanısı için gerçekleştirilen röntgen çekimi sırasında fark edilir.
Kireçlenme tedavi yöntemleri, kireçlenmeye bağlı oluşan yakınmaları gidermeye yöneliktir. Ortopedi uzmanı, ağrı ve iltihabın giderilmesi için oral ve topikal analjeziklerin yanı sıra nonsteroid antiinflamatuar analjejikler, kortizon, prednizon, deksametazon gibi kortikosteroidler gibi farklı ilaç türlerini reçete edebilir. Eklem içi enjeksiyon yapılabilir. Fizik tedavi uygulamaları önerilebilir. Kilo kontrolünün sağlanması ile kireçlenme belirtilerinde azalma görülebilir. Bazı kireçlenme vakalarında ise cerrahi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Kireçlenme için evde uygulanabilen bazı yöntemler bulunur. Balık yağı, yeşil çay, zencefil, A, C ve D vitamin takviyeleri, Omega-3 yağ asitleri, kolajen, glukozamin, kireçlenmeye bağlı olarak görülen yakınmaların gerilemesini sağlayabilir. Kireçlenme rahatsızlığının evde tedavisi bu şekilde yapılabilir. Ancak bitki çayları ve diğer besin takviyeleri, kullanılan diğer ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle bu tür ürünler doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Eğer sizde de kireçlenme belirtileri varsa bir ortopedi uzmanına muayene olarak erken dönemde tedavi alabilirsiniz.
