Kifoz Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Kifoz, sırtın normalden daha fazla kavislenmesi veya omurganın anormal bir şekilde öne eğilmesidir. Halk arasında kamburluk olarak da bilinen kifoz varlığında kişinin sırtı normalden daha kavisli görünür. Omurgada oluşan gelişimsel anomalilerin yanı sıra yaşlılık da kifoz rahatsızlığına neden olabilir. Kifoz, bir tür omurga eğriliğidir ve hemen her yaş grubunda meydana gelebilir. Çoğunlukla kambur görünümden başka bir belirtiye yol açmaz. Ancak bazı vakalarda ağrı, gerginlik hissi, aşırı yorgunluk, solunum ve sindirim problemi gibi semptomlara da yol açabilir. Kamburluk tedavisi kifoz türlerine göre farklı şekillerde yapılabilir. Kifoz tedavileri konusuna geçmeden önce “Kamburluk nedir?” sorusunu yanıtlamak daha doğru olabilir.

Kifoz Nedir?

İnsan omurgasına yandan bakıldığında 3 doğal eğriden oluştuğu rahatlıkla görülebilir. Bunun nedeni omurganın farklı bölümlerden oluşmasıdır. Servikal omurga ya da bilinen adıyla boyun ve lomber omurga yani sırtın alt kısmında C şeklinde görülen eğriler, tıp terminolojisinde lordoz olarak tanımlanır. Omuz bölgesinden göğüs kafesinin altına kadar olan kısmın sırt tarafındaki bölgesi, torasik omurga olarak adlandırılır. Torasik omurga ise ters C şeklinde bir eğriye sahiptir. Sağlıklı omurgada var olan bu doğal eğimler, kişinin dik durabilmesi ve dengede kalabilmesi için önemlidir. Farklı bir deyişle birbirine ters açıyla duran bu eğrilikler, baş ve gövdenin pelvis üzerinde dengeli bir şekilde durmasını sağlar. Bu eğrilerin derecelerindeki farklılaşma ya da azalma dik durmayı güçleştirerek anormal bir duruş oluşturur.

Sırt ve göğüs bölgesinde görülen kifoz rahatsızlığında baş, vücuda oranla daha öndedir ve bel çukuru normalden fazladır. Sırtta oluşan çıkıntı ise dışarıdan fark edilebilir düzeydedir. Kamburluk olarak da adlandırılan kifoz, torasik bölgede 45 dereceden fazla eğim ile karakterizedir.

Kifoz Türleri Nelerdir?

Pek çok farklı kamburluk türü bulunur. Kifoz türleri hastalığın oluşum nedenlerine göre farklılık gösterir. Kifoz türleri ya da kifoz nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Postural Kifoz: Çoğunlukla ergenlik döneminde ortaya çıkan bu kifoz türünün en önemli nedenlerinden biri, kişinin fiziksel kondisyonunun iyi olmamasıdır. Günümüzde çocukların sokak oyunları oynamak yerine tablet ve bilgisayar başında vakit geçirmeleri, yeterince fiziksel aktivitede bulunmamaları nedeniyle fiziki kondisyonları düşüktür. Omurga çevresinde bulunan kas ve bağlar nispeten zayıftır. Bu yaşam tarzı, çocukların sürekli oturma ve yatış pozisyonlarında olmalarına neden olur. Postural kifoz, kamburluğun en yaygın nedeni olmakla birlikte aynı zamanda en hafifidir. Omurgada oluşan eğrilik her zaman fark edilmeyebilir. Çoğu vakada tedaviye gerek duyulmasa da fizik tedavi uygulamaları ve özel egzersizler önerilebilir. Postural kifoza sahip olan bireyler, kamburluğu düzelterek daha dik durabilirler.
  
  
• Scheuermann Kifozu: Yapısal kifoz olarak da tanımlanabilen Scheuermann kifozu, erkek cinsiyetinde daha yaygındır. Postural kifozda olduğu gibi bu kifoz türü de genellikle ergenlik döneminde, kemik büyümesinin hızlı olduğu zamanda ortaya çıkar. Ancak zayıf kişilerde postural kifoza kıyasla daha şiddetli eğriliklere neden olabilir. Genellikle torastik omurgayı etkileyen Scheuermann kifozu, bazı vakalarda lomber omurgada da görülebilir. Kamburluğun tepe noktası genelde sırtın orta alt bölgesindedir. Tam olarak neden oluştuğu henüz açıklanamamıştır. Ancak bu rahatsızlıkta omurların arka kısımları, ön taraflarına göre daha hızlı büyür. Bel ağrısı ve duruş bozukluğuna yol açabilir. Hastalık çoğunlukla ilaç kullanımı ve fizik tedavi uygulamaları ile tedavi edilebilir. Bazı vakalarda korse kullanımı, gerekli olabilirken şiddetli vakalarda ise cerrahi girişime ihtiyaç duyulabilir. Scheuermann kifozu olan kişiler, dik durduklarında kamburluğu tamamen düzeltemeyebilir.
  
  
• Konjenital Kifoz: Konjenital yani doğumdan gelen kamburluk, en nadir görülen kifoz türüdür. Anne rahminde yer alan bebeğin omurgasının sağlıklı gelişmediği durumlarda ortaya çıkar. Bazı omurlar birbirine kaynamış ya da kemikler normal şekilde gelişmemiş olabilir. Konjenital kifoz, çocuğun büyümesiyle şiddetlenir. Bu hastaların genç yaşta cerrahi tedavi alması gerekebilir. Konjenital kifoza ek olarak farklı doğum kusurları da olabilir.
  
  
• Travma Sonrası Kifoz: Düşme ya da kazalar sonucu omurgada oluşan yaralanmalar, omurların kırılmasına, kemiklerin çökmesine ve dolayısıyla travmatik kifoza neden olabilir.
  
  
• Metabolik Kifoz: Kalsiyum, fosfor ve magnezyum gibi mineraller, kemiklerin sert ve güçlü olmasına katkıda bulunur. Bu minerallerin çeşitli metabolik rahatsızlıklara bağlı olarak vücutta işlenemediği durumlarda kemikler kırılgan hale gelir. Dolayısıyla kemiklerde çökmelere ve kırılmalara yol açabilir. Metabolik kifoz oluşumuna örnek olarak raşitizm ve osteoporoz gösterilebilir.

Kifoz Belirtileri Nelerdir?

Kifoz belirtileri, omurga eğriliğinin nedenine ve şiddetine göre farklılık gösterir. Sık görülen kamburluk belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Sırtın üst kısmında dışa doğru anormal eğrlik,
• Omuzların öne eğilmesi,
• Sırt ağrısı,
• Sırtta sertlik,
• Tendonlarda gerginlik hissi,
• Bacaklarda karıncalanma, uyuşma ve zayıflık,
• Aşırı yorgunluk, halsizlik,
• Solunum problemleri,
• Sindirim sorunları.

Kifoz Tanısı Nasıl Koyulur?

Hafif şiddetteki kifoz vakaları genellikle kişinin kendisi ya da yakınları tarafından fark edilmez. Çoğunlukla rutin sağlık taramaları sırasında ortaya çıkar. Ancak kifoz, kişinin sırtında değişime neden olacak kadar şiddetliyse bu durum dışarıdan bakıldığında fark edilir. Buna ek olarak kifoz semptomlarına bağlı oluşan yakınmalarla ortopedi uzmanına başvurulduğunda da kifoz tanısı koyulabilir.

Kifoz tanısı için hekim öncelikle kişinin öyküsünü dinler. Ardından fizik muayenesini yapar. Fizik muayene sırasında omurgaya baskı uygulayarak sırt incelenebilir. Kişiden her iki ayağı bitişik vaziyetteyken öne eğilmesi istenerek omurga eğiminin daha iyi görülmesi sağlanabilir. Kamburluk teşhisi için farklı açılardan röntgen çekilmesi talep edilebilir. Eğer kifoz şiddetliyle solunum fonksiyon testi ve diğer bazı laboratuvar testleri istenebilir. Elde edilen bulgular ışığında kişiye kifoz tanısı koyulur. “Kifoz nasıl teşhis edilir?” sorusu da bu şekilde yanıtlanabilir.

Kifoz Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kifoz tedavisi, kifoz türüne göre farklı şekillerde yapılır. Postural kifoz vakalarında duruşu iyileştirmek, tedavi için yeterli olabilir. Sırt ağrısı şikayetlerinin giderilmesi için ağrı kesici, nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar, duruş egzersizleri önerilebilir. Postural kifoz hastalarının kas gücünü iyileştirmek için fizik tedavi yöntemleri de önerilebilir.

Scheuermann kifozu tedavisi, hastalığın görüldüğü yaş, cinsiyet ve kamburluğun şiddeti gibi etkenlere bağlı olarak farklılaşır. Büyümenin tamamlamasıyla kifoz ilerlemesi de durur. Bu noktada 75 dereceden az eğriliği olan bireylerde genellikle korse kullanımı ve fizik tedavi uygulamaları yeterli olur. Gerekli durumlarda cerrahi seçeneklere de başvurulabilir.

Konjenital kifoz tedavisi için genellikle cerrahi yöntemlere başvurulur. Travma ve metabolik kifoz vakalarında ise tedavi, kifoza yol açan etkenin ortadan kaldırılmasıyla yapılır.

Genel anlamda kifoz tedavisi, kifozun cerrahi dışı yöntemlerle kontrol altına alınarak düzeltilebilecek vakalarda ameliyatsız olarak planlanır. Doğru duruşun öğretilmesi önemlidir. Karın ve sırt kaslarını güçlendiren egzersizler önerilir. Bu önerilere ek olarak fizik tedavi uygulamaları da devreye alınabilir. Bu aşamada kifoz takip edilerek gözlemlenir. Yapılan tüm girişimlere rağmen kifozun iyileşme göstermediği, aksine ilerlediği durumlarda ise korse kullanımı önerilir. Kifoz korsesi, kifozun derecesine ve kişinin vücuda özel olarak yapılır. Çoğunlukla korse kullanımının ardından kifozun oluşturduğu eğrilik iyileşir. Korse kullanımına rağmen iyileşmeyen vakalarda ise cerrahi yöntemlere başvurulur. Kifoz ameliyatı sonrasında hareket, kifozun derecesine ve bulunduğu bölgeye göre farklılık gösterebilir.

Kifoz erken dönemde fark edildiğinde tedavisi daha hızlı ve etkili olur. Kifoz tedavisi almayan bireylerde, yaşın ilerlemesiyle birlikte daha ciddi sağlık problemleri çıkabilir. Bu nedenle kifoz belirtileri gösteren bireylerin vakit kaybetmeden bir ortopedi uzmanına başvurması önerilir.