Kalça Labrum Yırtığı Nedir, Nedenleri Nelerdir?

Kalça labrum yırtığı, kalçanın yuvasını (asetabulum) kaplayan ve bir tür yumuşak doku olan labrumun yaralanmasıdır. Bu sert, hilal benzeri yapıya sahip kıkırdak yapı, pelvik kemikte bulunan kalça yuvasında bulunur.

Kalça eklemi, uyluk kemiği (femur) ve pelvis kemiği olarak bilinen kalça kemiğinin birleştiği bölgedir. Uyluk kemiğinin uç kısmı, top şeklindeyken kalça kemiği, yuva ya da soket şeklindedir. Uyluk kemiğinin top kısmı, kalça kemiğinin soketine girer. Bu nedenle kalça eklemi top yuva eklemi olarak tanımlanır. Top ve yuvanın her biri, eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Kıkırdağın kauçuk benzeri bir yapısı vardır. İki kemik arasındaki sürtünmeyi önler ve hareket kolaylığı sağlar. Labrum olarak adlandırılan doku ise soketin kenarı boyunca uzanan, şoku emen ve kalça hareketi sırasında basıncı dağıtan ek, özel bir kıkırdak dokudur. Asetabular labrum olarak da bilinen kalça eklemindeki labrum, kıkırdak eklemi kapatır, yuvayı derinleştirir ve ekleme gelen kuvvetleri azaltarak eklemi korur. Böylece kalça eklemine sızdırmazlık ve stabilite sağlar.

Kalça labrumu çeşitli nedenlerle yırtılabilir veya soketten ayrılabilir. Kalça labrum yırtığı, travmatik olaylar sırasında meydana gelebileceği gibi yaşa bağlı olarak görülen yıpranma nedeniyle de oluşabilir. Labrumun yırtılması, kalçada ağrı, eklem hareketi sırasında tıkırtı ya da kilitlenme gibi belirtilere yol açabilir. Kalça labrum yırtığı, ameliyatsız olarak veya ciddi vakalarda ameliyatla tedavi edilebilir. Kalça labrum yırtığı tanı ve tedavi yöntemlerine geçmeden önce sıklıkla merak edilen “Kalça labrum yırtığı nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.

Kalça Labrum Yırtığı Nedir?

Kalça labrum yırtığı, kalça eklemi soketinin dış kenarını çevreleyen ve bir tür kıkırdak olan labrumun yaralanmasıdır. Labrum, femur başının yuva içinde düzgün hareket etmesine yardımcı olur. Kalçanın sorunsuz ve acısız bir şekilde hareket etmesini sağlar. Aynı zamanda bir tür mühür görevi görerek, top ve yuvayı bir arada tutar. Farklı bir anlatımla kalça eklemi için bir tür yastık vazifesi yapan labrum, kauçuk bir conta gibi davranır. Labrum sayesinde eklem yüzeyi, yaklaşık olarak %21 oranında artar. Hareket açıklığı genişler. Bu, aynı zamanda çokça merak edilen “Labrum nedir, ne işe yarar?” sorusunun yanıtı olarak da verilebilir. 

Farklı nedenlere bağlı olarak labrum dokusu zedelendiğinde kişide bazı belirtiler ortaya çıkar. Belirtiler, genellikle kalça büküldüğünde, döndürüldüğünde ya da sadece hareket ettirildiğinde şiddetlenir. Dolayısıyla kalça labrum yırtığı belirtileri, egzersiz ve spor sırasında daha da kötüleşir. Ancak tüm bunlara rağmen bazı vakalarda hiçbir semptom görülmeyebilir.

Kalça Labrum Yırtığı Türleri Nelerdir?

Kalça labrum yırtığı, yırtığın oluştuğu bölgeye göre farklı şekilde sınıflandırılır. Kalça labrum yırtığı türleri şu şekilde açıklanabilir:

• Ön Labral Yırtık: Kalçanın ön kısmında meydana gelen ön labrum yırtıkları, en yaygın görülen türdür. Ön labrum yırtıkların gelişimine katkıda bulunan iki faktör bulunur. Bunlar, tekrarlayan dönme hareketi gibi kalça ekleminin strese maruz kalması ve kalça eklemine yer alan labrumun kan damarı içermemesi şekilde açıklanabilir. Labrumun kan damarı içermemesi onu, yaralanmalara daha açık hale getirir
  
  
• Arka Labral Yırtık: Kalçanın arkasında yer alan arka labrum yırtıkları, diğer türe kıyasla daha az görülür. Bu tür yırtılmalar, sık çömelme gibi kalça ekleminin arkasına baskı uygulayan hareketlerle ilişkilidir.

Kalça Labrum Yırtığı Belirtileri Nelerdir?

Kalça labrum yırtığı varlığında ortaya çıkan belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

• Kalça ağrısı veya sertliği,
• Kasık veya kalça bölgesinde ağrı,
• Kalça ekleminde hassasiyet,
• Hareket sırasında kalça bölgesinde bir tıklama veya kilitlenme sesi,
• Ayaktayken dengesiz hissetmek,
• Kalça ekleminde tutulma ya da hareket kısıtlılığı.

Kalça ekleminde yer alan labrum dokusunun yırtılması sıklıkla kasık ağrısına yol açar. Kişi, kalça bölgesinde derin ve keskin bir ağrı varlığından yakınır. Belirtilerin şiddeti sıklıkla hareketle birlikte artar. Özellikle eğilme ve dönme hareketleri, acı ve ağrının şiddetlenmesine yol açar. Bu nedenle kişi, araba gibi alçak yerlere otururken, şikayetleri artar. Nadir vakalarda ise ağrı, kalçanın arkasında ve yan tarafında ağrı hissedilebilir. Sıkça sorulan sorulardan biri de “Kalça labrum yırtığı neden olur?” şeklindedir.

Kalça Labrum Yırtığı Nedenleri Nelerdir?

Kalça labrum yırtıkları, genellikle trafik kazası, düşme veya bir spor aktivitesi sırasında başka bir oyuncuyla çarpışma gibi travmatik bir olayla bağlantılı olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte, kalça eklemi ve labrum boyunca tekrarlayan hareketlerin yapılması, aşırı kullanım gibi etkenler nedeniyle de labrum zarar görebilir. Futbol, golf ve dans gibi kalçada tekrarlayan dönme hareketleri yapan sporcularda yaralanma riski artar. Kalçanın altında yatan yapısal anomaliler, kalça labrum yırtığının oluşmasına neden olabilir. Kalça labrum yırtığına yol açan ve sık karşılaşılan etkenlerin bir kısmı şunlardır:

• Yapısal Rahatsızlıklar: Bazı insanlar kalça ekleminin aşınmasını ve yıpranmasını hızlandırabilen kalça sorunlarıyla doğarlar. Bazılarında ise bu durum edinsel olarak meydana gelebilir. Örneğin, kalça sıkışma sendromu (FAI) varlığında, femur başı yuvaya tam oturmaz. Kemikler arasındaki uyum problemi, uzun süreli kasık ağrısına ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Her yaştan kişide görülebilen kalça sıkışması, kalça labrum yırtıkların en yaygın nedenidir. Tedavi edilmediğinde bazı hastalarda kireçlenmeye (osteoartrit) neden olabilir.
  
  
• Travmalar: Trafik kazaları ya da futbol gibi temas gerektiren sporlar sırasında kalça ekleminin yaralanması veya yerinden çıkması, kalça labrum yırtığına yol açabilir.
  
  
• Tekrarlayan Hareketler: Tekrarlayan hareketler, kalça labrum yırtılmasına neden olabilir. Bu durum, ​​​​futbol ve golf gibi tekrarlayan ve yüksek etkili hareketlere sahip belirli sporları yapan kişilerde olabilir. Anormal kalça hareketine neden olan durumlar da kalça labrum yırtığına neden olabilir. 
  
  
• Dejeneratif Rahatsızlıklar: Osteoartrit, eklemler arasında yer alan kıkırdağın uzun süreli aşınmasıdır. Kıkırdak zaman içinde yavaş yavaş aşındığı için yırtılmaya daha yatkın hale gelir. Yaşlılık ve aşırı kilo, kireçlenme riskini artırabilir. Kireçlenme problemi olan kişilerde genellikle birden fazla eklemde ağrı ve sertlik vardır.

Kalça Labrum Yırtığı Tanısı Nasıl Koyulur?

Kalça labrum yırtığı belirtileri olan kişinin ortopedi hekimine başvurması durumunda hekim, öncelikle kişinin anamnezini alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Muayene sırasında hekim, bacağın hareket ettirilmesini ya da kişinin yürümesini isteyebilir. Bu sırada hareket açıklığı ve hareket sırasında oluşan ağrının şiddeti sorgulanır. Gerekli durumlarda hekim, röntgen ve MR gibi radyolojik görüntüleme tetkikleri isteyebilir. Elde edilen bulgular ışığında kalça labrum yırtığı tanısı koyulur.

Kalça Labrum Yırtığı Nasıl Tedavi Edilir?

Kalça labrum yırtığı kendi kendine iyileşmez ancak dinlenme ve diğer önlemler küçük bir yırtığın belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı vakalarda kalça labrum yırtığı ameliyatsız tedavi edilebilir. Hekim, ibuprofen gibi nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar reçete edebilir. Steroid içerikli enjeksiyon önerebilir. Bunlara ek olarak fizik tedavi uygulamaları ile kişinin kalça kaslarının güçlendirilmesi sağlanabilir. Bu tedavi yöntemlerine rağmen kişinin yakınmaları azalmazsa ya da labrum yırtığı şiddetliyse cerrahi girişimde bulunulması gerekebilir. Kalça labrum yırtığı ameliyatı olarak da bilinen operasyonda, refiksasyon olarak adlandırılan, dokunun tekrar birleştirilmesi sağlanabilir. Labrumu yeniden yapılandırmak için rekonstrüksiyon yapılabilir. Rekonstrüksiyon işlemi sırasında kişinin kendi vücudundan ya da donörden alınan sağlıklı doku kullanılır. Bu yöntemle labrum dokusunun yeniden yapılanmasını amaçlanır. Bir diğer yöntem ise debridmandır. Debridman işleminde labrum dokusuna ait parçalar vücuttan çıkarılabilir.

Eğer sizde de kalça labrum yırtığı belirtileri varsa bir ortopedi doktoruna muayene olmayı ihmal etmeyin.