- [email protected]
- 08508116629
Halluks Valgus Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?
Sedanter yaşam tarzı ve ayak yapısına uygun olmayan ayakkabı kullanımı, pek çok farklı ayak rahatsızlığına yol açabilir. Uzun süre ile ayakkabı kullanımı, ayakların yeterince hava alamamasına ve ayakların rahatsız olmasına neden olur. Halluks valgus, toplumda en sık görülen ayak hastalıklarından biridir. Halk arasında ayak baş parmak çıkıntısı olarak bilinen rahatsızlık, bir tür ayak şekil bozukluğu olarak tanımlanabilir. Halluks valgus varlığında görülen şekil bozukluğu, ayak başparmağının tarak kemiği ile olan eklemden dışa doğru kayması; bu nedenle eklemde çıkıntı oluşturması olarak açıklanabilir. Ayak başparmağındaki çıkıntı ya da şişkinlik erken dönemde bazı kişiler için yalnızca estetik açıdan problem yaratırken ilerleyen dönemde kişinin yaşam kalitesini düşürecek kadar etkili olabilir. Şiddetli vakalarda ise eklemde oluşan dejenerasyona bağlı olarak ağrının şiddeti artar. Ayak başparmağında var olan çıkıntı, tüm ayağın yapısını etkiler. Hastalığın tanısı için ayak başparmağının oluşturduğu açının değerlendirilmesi yeterli olsa da pek çok farklı tanı yöntemi ile rahatsızlığın şiddeti ve dolayısıyla tedavi yöntemi belirlenir. Halluks valgus tanı ve tedavi yöntemleri konusuna geçmeden önce, hastalığın ne olduğunu anlamak faydalı olabilir.
Halluks valgus, ayak başparmağının iç tarafındaki kemiğin dışa doğru normalden fazla çıkıntı yapmasıdır. Erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülen bu rahatsızlığa, her geçen gün daha sık rastlanmaktadır. Risk faktörleri açısından zengin olan rahatsızlığın kesin olarak nedeni açıklanamayabilir. Halluks valgus, ayak baş parmağının sapması olarak da tanımlanabilir. Ayak başparmağının yanında oluşan çıkıntıya bağlı olarak başparmak, yana doğru dönme eğilimindedir. Başlangıç döneminde hafifçe diğer parmaklara doğru açı alan başparmak, ilerleyen vakalarda ön düzlemde yüksek açıyla yana doğru döner. Bazı vakalarda başparmak diğer parmağın üstüne çıkabilir. Eklem şeklinin bozulmasına neden olan bu durum, zamanla eklemde dejenerasyon oluşumuna yol açar. Dejenerasyona ve eklemdeki kireçlenmeye bağlı olarak şişliğin yanı sıra ağrının şiddeti de artar. Genetik nedenlerle ayağın hafif taraklı olması halluks valgus hastalığına işaret etmese de bu ayak tipine sahip bireylerin erken dönemden itibaren geniş ve rahat ayakkabılar giymeleri önerilir. Bunun temel sebebi, taraklı ayak yapısının halluks valgus oluşumu için bir risk faktörü olması ve rahatsızlığın hemen her yaş döneminde görülmesidir. Sıklıkla merak edilen “Halluks valgus nedir?” sorusu bu şekilde yanıtlanırken çokça sorulan bir diğer soru da “Halluks valgus belirtileri nelerdir?” şeklindedir.
Sağlıklı bireylerde ayak parmakları yere doğru belirli bir eğimle uzanır. Halluks valgus varlığında ise ayak parmakları, yere paralel ve düz bir şekilde uzanmaya başlar. Ayakta, burkulma, incinme gibi pek çok farklı nedene bağlı olarak iltihaplanma oluşabilir. Ancak bu durum kişide halluks valgus olduğunun göstergesi değildir. Ayrıca erken dönemde hastalık, bir belirtiye ya da şikayete sebep olmayabilir. Halluks valgus rahatsızlığının kendine has belirtileri bulunur. Halluks valgus hastalığında tıp dilinde metatarsofalangeal olarak adlandırılan ayak parmak kemiğinin tarak kemiği ile yaptığı eklem etkilenir. Metatarsofalangeal ekleminin şişmesi ya da kızarması hastalığın önemli belirtileri arasındadır. Ayak başparmağının iç tarafındaki kemikte oluşan bu şekil bozukluğuna bağlı olarak başparmak, zamanla esnekliğini kaybeder. Kişinin ayak başparmağını normalden daha az hareket ettirebilmesine neden olan bu durum, zamanla başparmağın belirgin olarak yana, yani diğer parmaklara doğru sapmasına yol açar. Başparmakta yaşanan bu açısal sapmaya bağlı olarak diğer parmaklar sıkışır. Böylece komşu parmaklarda kızarıklık ve nasır oluşabilir. Parmaklarda oluşan açısal değişimler, ayak yapısının tümden değişmesine yol açar. Dolayısıyla kişi zaman zaman yürüme güçlüğü yaşayabilir. Bu da kişinin ayakkabı kullanımı sırasında zorlanmasına ve ağrı hissetmesine neden olur. Halluks valgus belirtileri maddeler halinde şu şekilde sıralanabilir:
Halluks valgus nedenleri, oldukça geniş bir yelpazede yer alır. Sivri uçlu, yüksek ökçeli ve/veya dar ayakkabılar giymek gibi yanlış ayakkabı seçimleri, halluks valgus oluşumunda rol oynayabilir. Bu durum, sürekli yanlış ayakkabı kullanımına bağlı olarak kemik yapısının etkilenmesine bağlı oluşur. Ergenlik ve yetişkinlik döneminde bu tarz rahatsız ayakkabıların kullanımı, hastalığın nedenleri arasında sayılabilir. Halluks valgusun kadınlarda daha sık görülmesinin, bu etkene bağlı olduğu düşünülür. Sürekli ayakta kalmak da halluks valgus oluşumunda rol oynayabilir. Ayrıca bazı sınırlı çalışmalarda halluks valgusun, kalça ve diz eklemlerinde var olan bir bozukluktan kaynaklandığı da öne sürülmüştür. Bir başka çalışmada ise aşil tendonunun kısalığı da etken olarak gösterilmiştir. Düztaban olan bireylerde de bu hastalığın görülme oranı, sağlıklı bireylere kıyasla daha yüksektir. Halluks valgus oluşumunda rol oynadığı düşünülen bir diğer etken de genetik geçiştir. Aile bireylerinde ayak başparmağının yan tarafında kemik çıkıntısı olan kişilerin bu nedenle ortopedi uzmanına başvurması önerilir. Kişinin yere basma şekli, zaman içinde ayak kemiğinde deformasyona yol açabilir. Ayrıca zayıf bağ dokusuna sahip olmak, kırık gibi travmalar, romatoid artrit hastası olmak ve obezite gibi pek çok etken de halluks valgus nedenleri arasında sıralanabilir. Ancak tüm bunlar, kişide kesinlikle halluks valgus görüleceği anlamına da gelmez.
Halluks valgus belirtileri ile ortopedi uzmanına başvurulduğunda hekim, öncelikle kişinin öyküsünü alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Anamnez sırasında kişi, genellikle uzun süre ayakta kaldığında oluşan ağrılardan yakınır. Bu şikayete, kilolu insanlarda daha sık rastlanır. Fizik muayene sırasında hekim, kişinin yalın ayak bir şekilde yere basmasını ister. Böylece ayak başparmağının oluşturduğu açı saptanır. Başparmakta var olan şekil bozukluğunun yanı sıra diğer parmakların bu durumdan etkilenip etkilenmediği kontrol edilir. Hekimin gerekli gördüğü durumlarda röntgen çekilerek ayak kemiği ve eklem yapısı incelenebilir. Bu görüntüleme yöntemi sayesinde halluks valgus rahatsızlığının şiddeti de belirlenir. Ayak başparmağında 10 dereceye kadar oluşan açı sapmaları normal kabul edilirken 40 derece ve üzerindeki sapmalar ileri düzey halluks valgus olarak değerlendirilir. Hastalığın şiddetine ve kişinin şikayetlerine göre tedavi yöntemi belirlenir.
Halluks valgus tedavisi için pek çok farklı yöntem kullanılabilir. Tedavi yönteminin nasıl olacağı temelde, hastalığın şiddetine bağlıdır. Hangi tedavinin kişi için uygun olduğuna ise ortopedi uzmanı karar verir. Halluks valgus rahatsızlığının erken dönemlerinde, ayak başparmağının şeklinin koruması için gece ateli kullanılabilir. Ayak başparmağını normal pozisyonunda tutmaya yarayan atel sayesinde eklem sağlığı korunur. Bazı vakalarda halluks valgus ayakkabısı kullanımı önerilebilir. Ayak ile ayakkabı arasında oluşan sürtünmenin engellenmesini sağlayan halluks valgus ayakkabıları, şekil bozukluğunun ilerlemesini ve iltihap oluşumunu engelleyebilir. Rahatsızlığın şiddetli vakalarında ise halluks valgus ameliyatı olarak bilinen cerrahi operasyon yapılması gerekebilir. Ayak başparmağının mevcut durumuna göre farklı cerrahi yöntemler uygulanarak ayağın normal yapısına ulaşması sağlanır. Uygulanan tedavi yöntemleri sayesinde eklem ve başparmağı rahatlatılır.
Eğer sizde de halluks valgus şikayetleri varsa bir ortopedi uzmanına giderek muayene olmanız önerilir. Pek çok rahatsızlıkta olduğu gibi halluks valgusta da erken tanı, hastalığın ilerlemesini önler ve tedavi sürecinin hızlanmasını sağlar.
