- [email protected]
- 08508116629
Ganglion Kisti Nedir, Nasıl Geçer?
Ganglion kisti, yaygın olarak el bileğinin ekleminde veya tendonunda gelişen kanser olmayan, kistik yapılardır. Ayak ve ayak bileklerinde de görülebilir. Ender vakalarda diğer eklemlerin etrafında da oluşabilir. Ganglion kisti, tipik olarak yuvarlak ya da oval yapıdadır ve jöle benzeri bir sıvı ile doludur. Küçük ganglion kistleri, genellikle bir bezelye boyutundayken büyük olanlar yaklaşık 2,5 cm. çapında olabilir. Ancak eklemin tekrarlayan hareketlerle kullanılması durumunda ganglion kisti, büyüme eğilimi gösterebilir. Ganglion kistinin, ilgili bölgede yer alan sinirlere baskı yapması durumunda ise ağrı hissedilebilir. Ek olarak karıncalanma, uyuşukluk ve kas güçsüzlüğüne sebep olabilir. Bazı vakalarda ganglion kistleri, bulundukları konum nedeniyle hareket kısıtlılığına yol açabilir. Ganglion kistinin neden oluştuğu net olarak açıklanamasa da 20 ila 40 yaş aralığındaki kadınlarda daha sık görüldüğü bilinir. Kireçlenme, eklem ve tendon yaralanmaları, ganglion kisti oluşumunu tetikleyebilir. Kişinin el, el bileği, ayak ve ayak bileği üzerinde gözle görülür büyüklükte bir şişlik veya ağrı olması durumunda bir ortopedi uzmanına muayene olmanız önerilir. Sıklıkla merak edilen “Ganglion kisti neden olur?” sorusunu yanıtlamadan önce “Ganglion kisti nedir?” sorusunu cevaplamak gerekebilir.
El bileğinde yumru, el bileği kisti gibi isimlerle anılan ganglion kisti, eklem ya da kasın kemiğe bağlandığı doku olan tendon üzerinde, küçük sıvı kesesi olarak tanımlanabilir. Ganglion kisti genellikle el veya ayak ekleminde bulunur. Sıklıkla bilek ekleminde ortaya çıkar fakat avuç tarafında da görülebilir. Ayak ekleminde ve ayağın üst kısmında da çıkabilir. Yaygın olmayan türleri ise el parmaklarında, diz ekleminin dış kısmında oluşabilir. Parmak uçlarında ve tırnağın üst kısmının deriyle buluştuğu noktada görülen mukoza kistleri ile karıştırılmamalıdır. Cilt yüzeyinde yumru şeklinde bir şişliğe yol açan bu kesenin içi, jöle benzeri, yapışkan, berrak, şeffaf ve yoğun bir sıvıyla doludur. Bu sıvı, sinovyal sıvı olarak adlandırılan, eklemlerin nemli ve kaygan olmasını sağlayan sıvıya benzer. Ancak sinovyal sıvıdan daha yoğundur ve içerik olarak da farklıdır. Dokunulduğunda sert ya da süngerimsi bir yapıya sahip olduğu anlaşılabilir. Sık görülen ganglion kistleri, kanserli olmayan oluşumlardır. Şekil itibariyle yuvarlak ya da ovaldir. Farklı boyutlarda oluşabilen bu kistlerin büyük olanları yaklaşık 2,5 cm. çapındadır. Küçük ganglionlar ise bezelye boyutundadır. Ganglion kisti vakalarının yaklaşık yarısı, herhangi bir tedaviye gerek duyulmaksızın kendiliğinden geçer. Ancak geçmeyen ve ağrılı ganglion kistlerinin tedavi edilmesi gerekir. Ganglion kisti tanı ve tedavi yöntemleri konusuna geçmeden önce bu rahatsızlığın semptomlarından bahsetmek faydalı olabilir.
Ganglion kistleri genellikle ağrısızdır ancak sinire bası yapmasıyla ağrı oluşabilir. Bazı vakalarda ise ağrı sürekli olabilir ve hareket ile ağrının şiddeti artabilir. Sık karşılaşılan ganglion kisti belirtileri şu şekilde de sıralanabilir:
Ganglion kistinin neden oluştuğu henüz açıklığa kavuşmamıştır. Ancak eklem dokusunda parçalanmaya yol açan bazı travmaların, ganglion kistine neden olduğuna dair kısıtlı çalışmalar bulunur. Bir diğer teori ise ganglion kistinin, eklem kapsülünde ya da tendon kılıfında oluşan bir kusur nedeniyle eklem dokusunun dışa çıkması ile oluştuğu yönündedir. Ganglion kisti risk faktörleri de hastalığın oluşumunda rol oynayabilir.
Ganglion kisti genellikle 20 ila 40 yaş arasındaki kişilerde ve kadın cinsiyetinde daha sık görülür. Toplam vakaların yaklaşık %70’i, bu yaş aralığında meydana gelir. Nadir vakalarda ise 10 yaşından küçük çocuklarda da ortaya çıkabilir. Geçmişte kişinin yaşadığı bir travmaya bağlı olarak eklem ya da tendonların zarar görmesi, ganglion kisti oluşumuna neden olabilir. El bileğinin sürekli kullanılmasını gerektiren işler yapmak da ganglion kisti görülme ihtimalini artırabilir. Tüm bunlara ek olarak, halk arasında eklem kireçlenmesi olarak bilinen osteoartrit de ganglion kisti oluşumunda rol oynayabilir. Sıklıkla sorulan sorulardan biri de “Ganglion kisti için hangi doktora gidilir? şeklindedir. Ganglion kisti tanı ve tedavisi için ortopedi ve travmatoloji bölümü hekimlerine gidilmelidir.
Ortopedi uzmanı, öncelikle kişinin öyküsünü alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Hekim, fizik muayene sırasında kistin hassasiyete ya da rahatsızlık hissine yol açıp açmadığını kontrol etmek için üzerine basınç uygulayabilir. Kistin içeriğinin anlaşılması için üzerine ışık tutabilir. Bazı vakalarda ayırıcı tanı için röntgen, ultrason, MR gibi radyolojik görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. İğne aspirasyonu olarak bilinen kistten iğne ile sıvı alma işlemi yapılabilir. Elde edilen bulgular ışığında ganglion kisti teşhis edilir.
Ganglion kisti, önemli bir travma olmadığı sürece acil tedavi gerektirmez. Ortopedi uzmanının rutin kontrolü yeterli olabilir. Farklı bir deyişle ganglion kistlerinin yaklaşık olarak yarısı kendiliğinden geçme eğilimindedir. Ancak ganglion kisti, ağrıya yol açıyor, eklem hareketini kısıtlıyorsa bazı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Ganglion kisti tedavisinde immobilizasyon, aspirasyon ve cerrahi girişim gibi yöntemler uygulanabilir. Bu durum kişinin şikayetlerine göre farklılaşır. Ganglion kisti aktivite ile büyüyebilir. Bu nedenle ganglion kistinin bulunduğu bölge, atel ile hareketsiz hale getirilir. Fakat atelin hekimin önerdiği süreden daha uzun kullanılması önerilmez. Bu durum ilgili bölgedeki kasların zayıflamasına yol açabilir. Bu işlem aslında ganglion kistinin evde tedavi yöntemlerinden biridir. Bu noktada sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri de “Ganglion kisti evde nasıl tedavi edilir?” şeklindedir. Geçmişte ganglion kistinin evde tedavisi, kistin üzerine ağırlık koymak, ısı uygulamak ve hatta parçalamak gibi bilinçsiz yöntemler içerirdi. Ancak bu yöntemler, ganglion kistinin tekrarlamasına ve ilgili bölgenin daha fazla zarar görmesine neden olur. Bu nedenle ganglion kistine hiçbir şekilde müdahale edilmeden, hekime başvurulması gerekir. İğne aspirasyonu, ayakta tedavi yöntemlerinden biridir. Hekim muayene sonrasında kistin içinde bulunan sıvıyı, steril ortamda iğne aspirasyonu yöntemiyle boşaltabilir. Bazı vakalarda ganglion kistinin tekrarlamaması için steroid içerikli enjeksiyon yapılabilir. Basit ve ağrısız bir tedavi yöntemi olan aspirasyon işleminden sonra kişi, hastaneyi terk edebilir. Kistin tekrarlaması durumunda cerrahi müdahalede bulunmak gerekebilir. Ganglion kistinin cerrahi tedavisi açık ya da artroskopik yöntemle yapılabilir. Açık ameliyatta, ganglion kistinin bulunduğu bölgedeki eklem ya da tendon üzerine yaklaşık 5 cm. uzunluğunda bir kesi yapılır. Artroskopik cerrahi yönteminde ise kesi daha küçüktür ve optik görüntüleyici yardımıyla eklemin içine girilerek tedavi gerçekleştirilir. Her iki operasyon türünde de çoğunlukla lokal anestezi uygulanır. Ganglion kistinin cerrahi yöntemle çıkarılmasının ardından kolun, kısa bir süre askıya alınması gerekebilir. Bu işlem, kolun darbelerden korunmasını; şişliğin ve rahatsızlık hissinin azaltılması için yapılır. Operasyonun ardından kişi, aynı gün taburcu edilebilir.
Eğer sizde de ganglion kisti olduğunu düşünüyorsanız ve bu durum ağrı, hareket kısıtlılığı gibi şikayetlere yol açıyorsa vakit kaybetmeden bir ortopedi doktoruna görünmeniz önerilir.
