- [email protected]
- 08508116629
Diz Kapağı Ağrısı Nedir, Nedenleri Nelerdir?
Diz, tibiofemoral eklem ve patellofemoral eklem olmak üzere iki ana eklemden oluşur. Diz kapağı, diz ekleminin ön yüzünü kaplayan, eklemin korunmasını sağlayan, bacağa hareket kabiliyeti kazandıran yassı bir kemik yapısıdır. Tıp dilinde patella olarak da adlandırılan diz kapağı, tendonlar sayesinde kaval kemiği ile uyluk kemiği arasına bağlanır. Ekleme ait kıkırdaklar, diz kapağının altında yer alır. Diz kapağı temel olarak, üst kısımda yer alan kasların gücünü, diz ekleminin altına iletir. Diz kapağının dışa doğru pozisyonel anlamda kayması ya da sıkışma gibi bazı problemler, diz kapağı ağrısına yol açan başlıca nedenler arasında yer alır. Diz kapağının alt kısmında yer alan dokularda meydana gelen rahatsızlıklar da diz ağrısına yol açabilir. Bazı diz ağrıları, kişinin yaşam kalitesinin düşmesine yol açarken bazıları kişinin günlük işlerinin aksamasına yol açacak kadar şiddetli olabilir.
Patella ya da farklı bir deyişle diz kapağı, bacak hareketlerinin yapılmasında önemli bir role sahiptir. Diz kapağı bölgesinde oluşan rahatsızlıklar, diz eklemini ilgilendiren sorunların başında gelir. Ortopedi kliniğine başvuran hastaların büyük bir bölümünde görülen bu yakınma, bazı vakalarda diz önü ağrısı ile karıştırılabilir. Diz önü ağrısı olarak adlandırılan patellofemoral ağrı sendromu varlığında ağrı, öncelikle diz kapağında hissedilir. Ancak bu rahatsızlığa bağlı olarak gelişen diz ağrısı, dizin tüm yönlerinde hissedilir. Diz kapağı ağrısında ise ağrı, patella bölgesinde hissedilir. Genellikle dize doğru yayılmaz. Bazı kişilerde diz kapağı ağrısı ile birlikte diz ekleminden ses gelmesi görülebilir. Diz eklemini oluşturan kemiklerin, normal pozisyonunda olmamasından kaynaklanabilen bu durum, dizde çıtırdamalara ve sonrasında ağrıya neden olabilir. Ancak bu çıtırdama sesinin el parmaklarında da duyulabilen sesle karıştırılmaması gerekir. Çünkü diz ekleminin içinde eklem sıvısı bulunur. Bu sıvı, eklemin rahat etmesini sağlar. Bazı egzersizler sırasında el parmaklarında duyulan çıtlama sesine benzer bir ses, diz kapağında da olabilir. Bu ses, diz ekleminde yer alan sıvıdaki gazın ezilmesi ile oluşur. Dolayısıyla diz kapağından gelen her ses patolojik bir durum olmayabilir. Ancak diz kapağı ağrısı, eklemin hemen her hareketi sırasında hissediliyorsa, gıcırdama sesine benzer bir ses geliyorsa bu, altta yatan farklı rahatsızlıklara bağlı olabilir. Diz kapağı ağrısı ve dizden gelen seslerin normal olup olmadığını anlamak için bir ortopedi uzmanına muayene olunmalıdır.
Diz kapağı ağrısı çoğunlukla yorgunluk, zorlanma, travma ve yaşlılık gibi etkenlere bağlı olarak meydana gelir. Diz kapağı ağrısı şikayeti, genellikle uzun süre ile oturan bireylerde görülür. Sürekli olarak bağdaş kurarak oturmak da ağrı oluşumunda önemli bir role sahiptir. Bağdaş sırasında, diz kapağı öne doğru kayar. Bu durumun süreklilik arz etmesi durumunda diz kapağındaki kıkırdak dokuda zedelenme oluşabilir. Ek olarak bacak bacak üstüne atarak uzun süre ile oturmak da diz kapağı kaymasına yol açabilir. Diz kapağı ağrısı genellikle yürürken, koşarken, uzun süre ile otururken ya da merdiven inip çıkarken hissedilebilir. Bu gibi durumlarda hareket ile birlikte gıcırdama sesi duyulabilir. Ayrıca, dizin aniden boşalması, dizin kilitlenmesi, diz kapağında morarma ve şişme gibi ek belirtiler de ortaya çıkabilir. Diz kapağı ağrısı konusunda merak edilenlerden biri de “Diz kapağı ağrısı neden olur?” şeklindedir.
Diz kapağı, diz eklemini oluşturan pek çok farklı dokudan biridir. Diz kapağı, bacağın bükülmesine olanak tanıyan, bacağın düz konuma getirilmesi sırasında kaslar için destek oluşturan, önemli bir yapıdır. Aynı zamanda diz ekleminin korunmasında da rol oynar. Tıpta retinakulum olarak adlandırılan lif demetleri, diz kapağının normal pozisyonunda kalmasına yardımcıdır. Ayrıca diz kapağı kirişi olarak tanımlanabilen patellar tendon, diz kapağını kaval kemiğine bağlar. Diz kapağına önden bakıldığında, bir kalkan gibi dizi sardığı görülebilir. Arkadan bakıldığında kemiğin üst kısmını örten kıkırdak doku göze çarpar. Kıkırdak yapı, diz kapağının kemikler üzerinde rahatça hareket edebilmesine olanak tanır. Üstten bakıldığında ise diz kapağı ile uyluk kemiğinin ilişkisi daha rahat görülebilir. Bu noktada diz kapağının, uyluk kemiği üzerinde yer alan bir girintiye yerleştiği fark edilebilir. Bacak kasları hareket ettirildiğinde diz kapağı, uyluk kemiği üzerinde aşağı yukarı yönde hareket eder. Bu karmaşık yapıda meydana gelen bazı sorunlar, diz kapağı ağrısı şikayetine yol açabilir. Dolayısıyla diz kapağı ağrısı pek çok farklı nedenden dolayı meydana gelebilir.
Gün içinde kişinin farkına varmadan yaptığı, yürüme, koşma ve ayağa kalkma, çömelme gibi eylemler, diz ekleminin baskı altında kalmasına yol açar. Sürekli olarak yüke maruz kalan diz kapağı, normalde bu stres ile başa çıkabilecek yapıya sahiptir. Ancak ağır yük kaldırmak gibi eylemlerin sürekli olarak yapılması durumunda eklemde bulunan kıkırdak doku aşınabilir; şiddetli vakalarda ise tamamen yok olabilir. Bu duruma bağlı olarak gelişen diz kapağı ağrısının sebebi osteoartrit olabilir. Ancak travmalar, enfeksiyonlar, plika dokusunun yıpranması, diz kapağı kayması, tümör varlığı, diz bağ yaralanmaları, menisküs, diz kapağı kese iltihabı olarak bilinen bursit, tendinit, osteokondritis dissekans (OKD), osteonekroz, osgood schlatter hastalığı, patellofemoral ağrı sendromu (PFPS), hoffa sendromu, koşucu dizi (kondromalazi patella), eklem faresi, diz kapağı çıkığı, diz kapağı stres kırığı gibi pek çok farklı sağlık sorunu da diz kapağında ağrı hissinin oluşumunda rol oynayabilir.
Diz kapağı ağrısının oluşumu bazı risk faktörlerinin azaltılması ile önlenebilir. Sedanter yaşam tarzı yerine düzenli olarak egzersiz yapmak, egzersiz sırasında aşırı eğilip kalkma gereken hareketlerden kaçınmak, vücut ağırlığını dizlere vermemek, kalça ve yan bacak kaslarını güçlendirmek faydalı olabilir. Diz kapağı ağrısından korunmak için kilo kontrolüne dikkat edilmelidir. Fazla kilolar, diz eklemine ve kapağına daha fazla yük binmesine neden olarak aşınmalara yol açabilir. Ek olarak düzenli olarak sağlık kontrolü yaptırmak, diz kapağının olduğu kadar tüm kas iskelet sisteminin korunması için önemlidir. Sıklıkla merak edilen “Diz kapağı ağrısı nasıl geçer?” sorusundan önce “Diz kapağı ağrısı nasıl teşhis edilir?” sorusunu yanıtlamak gerekebilir.
Diz kapağı ağrısı şikayeti olan kişilerin bir ortopedi doktoruna başvurması gerekir. Bu, aynı zamanda “Diz kapağı ağrısı için hangi doktora gidilir?” sorusunun da yanıtı olarak verilebilir. Hekim öncelikle kişinin anamnezini alır ve daha sonra fizik muayenesini yapar. Muayene sırasında hangi hareketlerin diz kapağı ağrısına yol açtığı ya da mevcut ağrıyı şiddetlendiği kontrol edilir. Gerekli durumlarda hekim, röntgen, BT ve MR gibi radyolojik görüntüleme tetkikleri isteyebilir. Şiddetli vakalarda ise artroskopik yöntemle diz ekleminin iç kısmı kontrol edilebilir. Artroskopi, lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir. Tanı ve tedavi amacıyla kullanılabilir.
Diz kapağı tedavi yöntemleri, oldukça geniş bir yelpazede yer alır. Ancak kişiye hangi tedavinin uygulanacağı, diz kapağı ağrısına yol açan etkene bağlıdır. Ayrıca tedavi planlaması sırasında kişinin genel sağlık durumu, hareket kısıtlılığının şiddeti gibi faktörler de göz önünde bulundurulur. Hekim, diz kapağı ağrısı evde tedavisi için egzersizler ve bazı önerilerde bulunabilir.
Diz kapağı tedavisi genellikle cerrahi dışı yöntemlerle yapılır. Hekimin reçete ettiği ilaçların kullanılması, diz kapağı ağrısının iyileşmesini sağlayabilir. Gerekli durumlarda hekim, enjeksiyon uygulamaları önerebilir. Ek olarak fizik tedavi uygulamaları gerekebilir. Ancak iyileşme görülmeyen veya şiddetli vakalarda cerrahi yöntemlerin uygulanması gerekebilir.
Eğer sizin de diz kapağı ağrısı şikayetiniz varsa bir ortopedi doktoruna muayene olarak tedavi olabilirsiniz.
