- [email protected]
- 08508116629
Bebeklerde Kalça Çıkığı Nedir, Neden Olur?
Bebeklerde kalça çıkığı, kalça ekleminin gevşek olmasına bağlı olarak meydana gelen bir rahatsızlıktır. Doğumsal kalça çıkığı, gelişimsel kalça displazisi ve bebeklerde kalça çıkıklığı gibi farklı isimlerle anılan rahatsızlığın nedeni, henüz tam olarak aydınlatılamamış olsa da ailede kalça çıkığı öyküsünün bulunması, ters doğum ya da amniyon sıvısının yetersiz olması gibi etkenlerin bebeklerde kalça çıkığı oluşumunda rol oynadığı düşünülür. Ayrıca ilk gebeliklerde, rahmin yeterince gevşememesine bağlı olarak bebeğin baskı altında kalması da doğumsal kalça çıkığı oluşumunu tetikleyebilir. Bacak boylarının farklı olması, hareket kısıtlılığı, oturma ve emekleme gibi kaba motor gelişimde yaşıtlarına kıyasla görülen gerilik, yürümede aksama gibi belirtilere yol açan bu rahatsızlık, tedavi edilmediğinde kalıcı bozukluklara ve farklı semptomların meydana gelmesine neden olabilir. Bebeklerde kalça çıkığı tedavisi, erken dönemde fark edildiğinde cerrahi dışı yöntemlerle yapılabilir. Özellikle ilk 6 ayda yapılan tedaviler sayesinde iyileşme oranı neredeyse %100’e yakındır. Bu nedenle doğumsal kalça çıkığı belirtilerini bilmek önemlidir. Gelişimsel kalça displazisi belirtileri konusuna geçmeden önce sıklıkla merak edilen “Bebeklerde kalça çıkığı nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekebilir.
Bebeklerde kalça çıkığı, kalça ekleminin anne karnında normal şekilde gelişmemesinden kaynaklanan doğumsal bir rahatsızlıktır. Dünya çapında her bin bebekten bir ya da ikisinde görüldüğü düşünülür. Genellikle yenidoğan muayenesi sırasında tanı alır. Gelişimsel kalça displazisi olarak da tanımlanan rahatsızlık, eklemin gevşek olmasına bağlı olarak meydana gelir. Bu durumu daha iyi anlamak için kalça eklemi hakkında bilgi sahibi olmak gerekebilir. Kalça eklemi, tıpta femur olarak adlandırılan uyluk kemiğinin kalça ile birleşiminden oluşur. Uyluk kemiğinin kalçaya uzandığı baş noktası, topa benzer yuvarlak bir şekle sahiptir. Femur başı olarak adlandırılan bu nokta, kalça eklemindeki yuvaya oturur. Kalça eklemi bu nedenle top soket eklemi olarak adlandırılır. Bebeklerde kalça çıkığı vakalarında ise kalça ekleminin soket kısmı doğumsal olarak sığdır. Femur başının normal bir şekilde bu sokete oturamamasına bağlı olarak kalça çıkığı ya da farklı bir deyişle doğumsal kalça çıkığı meydana gelir. Bebeklerde kalça çıkığı varlığında bebeğin femur başı, yanlış pozisyonda konumlanır. Bu da kalça gelişiminde bazı yapısal bozukluklara neden olur.
Yenidoğan bebeklerde en sık karşılaşılan kas iskelet sistemi rahatsızlıklarından biri olan doğumsal kalça çıkığı erken dönemde tedavi edildiğinde bebek, normal bir şekilde hayatını sürdürür. Tedavide geç kalındığında ise yaşam boyu kalça problemleri ortaya çıkabilir. Bu nedenle bebeğinde kalça çıkığı olduğunu düşünen bireylerin erken dönemde bir ortopedi uzmanı ile görüşmeleri önerilir. Bu aynı zamanda çokça sorulan “Bebeklerde kalça çıkığına hangi doktor bakar?” sorusunun da yanıtıdır. Sıklıkla merak edilen sorulardan bir diğerini de “Bebeklerde kalça çıkığı neden olur?” şeklindedir.
Bebeklerde kalça çıkığının neden meydana geldiği günümüzde henüz tam olarak aydınlatılabilmiş değildir. Ancak bazı risk faktörlerinin bebeklerde kalça çıkıklığına yol açabileceği yönünde görüşler bulunur. Bu bağlamda gelişimsel kalça displazisi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Bu etkenler, bebekte kalça çıkığı oluşumu için yeterli sebepler olmasa da rahatsızlığın gelişiminde rol oynayabilir.
Bebeklerde kalça çıkığı belirtileri arasında, bacak boyları arasında farklılık, bacak hareketinin kısıtlı olması, asimetrik bacak görünümü, kasık çizgilerinde farklılık ve kalça eklemi hareketleri sırasında ses duyulması gibi semptomlar yer alır. İlerleyen dönemde bebeğin, oturması, emeklemesi, yürümesi, akranlarına kıyasla gecikebilir. Yürüme sırasında aksama da gelişimsel kalça çıkığı (GKÇ, DDH) belirtilerindendir.
Erken dönemde tedavi almayan ya da tedavi edilmeyen gelişimsel kalça displazisi vakalarında ise topallama, kalça ağrısı, osteoartrit, eklem hareketlerinde kısıtlılık, bir bacağın sürüklenmesi gibi belirtiler görülebilir. Bu nedenle bebeklerde kalça çıkığı, yenidoğan muayenesi prosedürleri arasında yer alır.
Bebeklerde kalça çıkığı tanısı için doğumdan sonraki ilk 72 saat içinde bebeğin kalçası, yenidoğan muayenesi kapsamında incelenir. Doğumdan sonra hastanede gerçekleştirilen ilk muayenenin ardından eğer hekim aksini belirtmediyse bebek 3 ila 4 haftalık olduğunda tekrar hekim kontrolüne götürülmelidir. Fizik muayene yöntemiyle yapılan bu inceleme, bebek 1 yaşına gelene kadar belli aralıklarla yapılır. Kalça çıkığı şüphesi varlığında kalça ultrasonu, röntgen gibi ek tetkiklerin yapılması gerekebilir. Kalça ultrasonu, çoğunlukla 6 aylıktan daha küçük bebeklerde yapılır. Röntgen ise 4 ila 6 aylıktan daha büyük bebeklerde başvurulan bir yöntemdir. Tetkikler arasındaki bu farklılık bebek kemiklerinin, belli bir dönemden önce yumuşak kıkırdak formunda olması ve bu yapıların röntgende görülememesidir. Bu noktada sıklıkla merak edilen bir diğer soru da “Bebeklerde kalça çıkığı nasıl tedavi edilir?” şeklindedir.
Bebeklerde kalça çıkığının erken dönemde tanı alması, tedavi sürecinin farklılaşmasına neden olur. Farklı bir anlatımla erken tanı alan gelişimsel kalça displazisi vakalarında tedavi, çoğunlukla cerrahi olmayan yöntemlerle yapılır. Bebeklerde kalça çıkığı ameliyatsız tedavi yöntemi olarak da bilinen bu durumda genellikle bebekler için özel üretilen ve pavlik koşum takımı olarak adlandırılan kumaş atel veya tübingen cihazı kullanılır. Bu aparatlar, genel olarak bebeğin kalça ekleminin sabitlenmesini sağlar. Birkaç ay boyunca sürekli olarak kullanılması gereken tübingen cihazı ve pavlik koşum takımı, bebeğin her iki bacağını belli bir pozisyonda kalmasını sağlayarak kalçanın normal gelişimine katkıda bulunur. Hekim haricinde ebeveynler de dahil olmak üzere kimse bu aparatlara müdahale etmemelidir. Bebeğin bakımı sırasında ebeveynlerin problem yaşamaması için hekim, tübingen cihazı ve pavlik koşum takımı kullanımı hakkında anne ve babaya eğitim verir. Bu süreçte belli aralıklarla kontrol muayeneleri oluşturulur ve bebeğin aparatları doktor tarafından kontrol edilir. Bebeğin ilk 6 aylık döneminde uygulanan bu tedavi yöntemi ile bebek, tamamen iyileşebilir. Ancak düşük ihtimal de olsa tübingen cihazı tedavisinden fayda görmeyen ya da 6 aylık dönemden sonra tanı alan bebeklerde redüksiyon tedavisi uygulanabilir. Femur başının tekrar kalça soketine yerleştirilmesi olarak açıklanabilen bu yöntem, genel anestezi altında yapılır. Halk arasında bebeklerde kalça çıkığı ameliyatı olarak da bilinen bu operasyonun ardından ilgili bölge alçıya alınır. Alçı, hekimin belirlediği süre boyunca alçıda kalmalıdır. Çoğu vakada en az 6 hafta olarak uygulanan alçı süresinin sona ermesinin ardından bebek, tekrar anestezi altında kontrol edilebilir. Eklemin doğru konumda olduğunun anlaşılması için yapılan bu işlem sonrasında tam iyileşme için kalçanın 6 hafta daha alçıda kalması gerekir.
Doğumsal kalça çıkığının önlenmesi genel anlamda mümkün değildir. Bu nedenle, yenidoğan kontrollerinin düzenli olarak yaptırılması son derece önemlidir. Hekim kontrolü sayesinde bebeklerde kalça çıkığı erken dönemde tanı alabilir. Böylece rahatsızlığın tedavisi daha kolay ve hızlı bir şekilde yapılabilir. Erken dönemde müdahale edilen vakalarda sekel kalma riski de düşüktür.
Bebeklerde kalça çıkığı tedavisi hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için bir ortopedi uzmanına başvurabilirsiniz.
