Bacak Ağrısı Nedir, Neden Olur?

Bacak ağrısı son derece yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Pek çok farklı etken, bacak ağrısına neden olabilir. Bacak ağrısı, genellikle aşırı egzersiz veya travma gibi nedenlerle oluşsa da damar, sinir, kas, eklem, yumuşak doku ve kemiklerle ilgili pek çok farklı rahatsızlık da bacak ağrısına yol açabilir. Bacaklarda görülen basit ağrılar, evde tedavi edilebilir. İstirahat, sıcak – soğuk uygulamalar ve anti inflamatuar ilaçlar, ağrının şiddetinin azalmasına yardımcı olabilir. Fakat şiddeti azalmayan veya şiddetlenen ve kalıcı ağrılar daha ciddi bir sağlık probleminin göstergesi olabilir. Hatta bazı vakalarda görülen derin ven trombozu gibi damarları ilgilendiren rahatsızlıkların varlığında, yaşam kaybına dahi yol açabilir. Bacak ağrısı nedenleri ve tedavi yöntemleri konularına geçmeden önce sıklıkla merak edilen “Bacak ağrısı nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekebilir.

Bacak Ağrısı Nedir?

Bacak ağrısı bel kısmından başlayarak ayak bileğine kadar olan bölgedeki sızıyı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bacakta hissedilen ağrı uzun süre hareketsizlik veya uzun süre ayakta kalmaya bağlı olarak oluşabilir. Yorucu bir günün ardından hissedilen bacak ağrısı, çoğunlukla kasların aşırı kullanımına bağlı olarak oluşur. Fakat kasların yanı sıra kemik ve yumuşak dokuya bağlı olarak da bacak ağrısı ortaya çıkabilir. Bacak ağrısının yaygın nedenleri arasında yer alan kramplar, kas spazmı olarak da adlandırılabilir. Kramp yalnızca yorgunluğa bağlı olarak değil; dehidrasyon olarak bilinen vücudun susuz kalması, sağlıksız beslenmeye nedeniyle vitamin ve mineral eksikliğinden da kaynaklanabilir. Bacak ağrısı nedenleri arasında yer alan travmalar, ağrının ani bir şekilde ortaya çıkmasına neden olabilir. Kemik, eklem, sinir ve damarlarda var olan rahatsızlıklar, bacak ağrısının sebepleri arasında yer alır. Tüm bunlara ek olarak gebelik döneminde oluşan hızlı kilo artışı, çocukluk döneminde görülen büyüme atakları gibi pek çok farklı etken de bacak ağrısına yol açabilir. Bacak ağrısının neden kaynaklandığını anlaşılabilmesi için fizik muayene, röntgen, MR, BT, EMG ve ultrason gibi ek tanı yöntemlerinden faydalanılabilir. Ayırıcı tanı için farklı laboratuvar tetkikleri ve doppler ultrason gibi yöntemlere başvurulabilir. Bacak ağrısının tanı yöntemlerine geçmeden önce “Bacak ağrısı neden olur?” sorusunu cevaplamak gerekebilir.

Bacak Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Günlük yaşamda oluşan bacak ağrıları, çoğunlukla istirahat ile birlikte tedaviye gerek kalmaksızın geçer. Ancak sürekli tekrarlayan ya da şiddetini artıran bacak ağrısı şikayetleri, farklı bir sağlık probleminin belirtisi olabilir. Pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilen bacak ağrısı, damar ve sinir hastalıkları nedeni ile görülebileceği gibi kas ve iskelet sisteminden de kaynaklanabilir. Kas ve iskelet sistemine bağlı olarak meydana gelen bacak ağrısı, genellikle kramp, kas ağrısı veya kas gerginliği nedeniyle oluşur. Ancak kaval kemiğinin etrafında bulunan kas ve dokuların iltihaplanması, aşil tendonunun yırtılması veya iltihaplanması, burkulmalar, kemik çatlakları, kırıklar, dizin ön, yan ve/veya arka çapraz bağlarındaki yaralanmalar, baker kisti, eklem iltihabı, kronik efor kompartman sendromu, büyüme ağrıları, büyüme plakası kırıkları, hamstring yaralanması, osteomiyelit, paget hastalığı, patellar tendinit, sakroileit rahatsızlığı, menisküs yırtılması gibi pek çok rahatsızlık bacak ağrısı nedenleri arasında yer alır. Bacak ağrısına yol açan ve sıkça görülen rahatsızlıkların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir.

• Kramp: Kramp, kasın uzun süreyle istem dışı bir şekilde kasılı kalması olarak açıklanabilir. Kaslar, sinir uyarımı ile kasılır. Normalde ilgili kasın gevşemesi için beyin tarafından sinyal gönderilmesi gerekirken, kramp varlığında bu gerçekleşmez. Yorgunluk, ilgili kasın aşırı kullanımı, susuzluk, kalsiyum, magnezyum, potasyum, sodyum düşüklükleri, travmalar, yanlış postür, uzun süre oturmak, yatmak veya aynı hareketi tekrarlamak da krampa yol açabilir. Kramp nedeni ile oluşan bacak ağrıları anlık olabileceği gibi 10 dakika kadar da sürebilir.
  
  
• Shin Splint: Koşucu bacağı sendromu ya da kaval kemiği ağrısı olarak da bilinen shin splint, bacağın ön kısmında, diz ekleminden ayak bileğine kadar uzanan bölgede, oluşan ağrılara yol açar. Kaval kemiğinin darbe almış ya da kırılmış gibi hissedilmesine yol açan bu ağrı, genellikle uzun süren ağır egzersizler sonrasında ortaya çıkar.
  
  
• Aşil Tendiniti: Aşil tendonu ayak bileğinin arkasında bulunur. Baldır kaslarını topuğa bağlayan aşilde yaralanmalar ya da iltihap oluşumu meydana gelebilir. Aşil tendon iltihaplanması, aşil tendiniti olarak da bilinir. Uygun olmayan ayakkabı kullanımı, spor ve egzersiz, bozuk zeminde koşmak ve ani hızlanma gibi nedenlerle ortaya çıkabilen bu durum, aşil tendonunun hasar görmesine ve iltihaplanmasına yol açabilir.
  
  
• Bağ Yaralanmaları: Diz ekleminin stabil bir şekilde durmasını sağlayan, ön çapraz, arka çapraz, iç yan ve dış yan bağlar bulunur. Bu bağlar, uyluk kemiği olarak bilinen femur ile tibia olarak adlandırılan bacak kemiğinin birbirine bağlar. Aynı zamanda dizin ön ve arkaya ya da yanlara yapılan hareketlere karşı mukavemetini arttırır. Bu bağlardan birinin yırtılması, diz ekleminden bacağa doğru yayılan bir ağrıya yol açabilir.
  
  
• Kronik Efor Kompartman Sendromu: Fiziksel aktivite sırasında şiddetli bir ağrı ile başlayan bu sendrom, kas ve sinir dokusunun beslenmesinin azalması sonucu meydana gelir. Sporla ilgilenen gençlerde, tekrarlayan fiziksel aktivite ile meydana gelir. Hidrostatik basınç artışı ve travmalara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Şiddetli ağrının yanı sıra, his kaybı ve hareket güçlüğü gibi ek belirtiler görülebilir.
  
  
• Hamstring Yaralanması: Hamstring kasları, uyluk kemiğinin arka kısmında bulunur ve kalçaya kadar uzanan kas grubundan oluşur. Fiziksel aktivite sırasında kas limitlerinin zorlanması ile ortaya çıkar. Halk arasında kas çekmesi olarak da bilinen bu rahatsızlık, özellikle aktivite sırasında ve aniden durmayı gerektiren, basketbol, tenis gibi spor dalları ile ilgilenenlerde görülür. Keskin bir ağrı ile meydana gelen hamstring sakatlıkları, ilgili bölgede şişlik ve hassasiyet ile de karakterizedir.
  
  
• Diyabete Bağlı Nöropatik Ağrılar: Diyabet hastalığına bağlı olarak gelişen sinir hasarlanmaları, nöropatik ağrılara neden olabilir. Bu tip vakalarda karıncalanma, uyuşma, yanma şeklinde şikayetler görülebilir. Bacakta yara oluşabilir. Fiziksel aktivite ile ağrı şiddetlenebilir.
  
  
• Atardamar Tıkanıklığı: Bacakta var olan arter damar tıkanıklıkları, kişi hareket halindeyken ağrıya yol açabilir. Bu ağrı genellikle istirahatle ya da ayağın aşağı sarkıtılmasıyla geçer. Bacakların kalp seviyesinin üzerine kaldırılması, aşağı giden kan miktarının daha da azalmasına yol açarak, bacak ağrısının şiddetlenmesine neden olur.
  
  
• Toplardamarda Pıhtı Varlığı: Tıp dilinde ven olarak adlandırılan toplardamarlarda var olan ancak kan akışını tamamen engellemeyen pıhtı, bacak ağrısı şikayetine neden olabilir. Ağrı, bacağın bir kısmında olabileceği gibi tümünde de hissedilebilir. Bacak ağrısına ek olarak şişme de görülebilir.
  
  
• Cilt Enfeksiyonları: Halk arasında zona olarak bilinen herpes zoster enfeksiyonu, yılan hastalığı olarak bilinen erizipel gibi bazı cilt enfeksiyonları bacak ağrısına neden olabilir.
  
  
• Paget Hastalığı: Kronik bir rahatsızlık olan paget, çoğunlukla 50 yaş ve üzeri kişilerde görülür. İyi huylu, kronik bir kemik hastalığıdır. Hastalığın ilk ve önemli belirtisi kemik ağrısıdır. Kırık ve çıkıkların normalden daha geç iyileşmesi, hastalığın diğer belirtileri arasında yer alır.

Bacak Ağrısı Tanı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hareketsizlik, aşırı efor, yük taşımak, kilo artışı gibi nedenlerle ortaya çıkabilen basit bacak ağrısı vakalarının tedavisi nispeten kolaydır. Ancak bacakta oluşan ağrının geçmemesi, giderek şiddetlenmesi, bacakta ısı artışı varlığı, yürüme güçlüğü gibi ek şikayetlerin varlığında vakit kaybedilmeden bir ortopedi uzmanına muayene olunmalıdır. 

Bacak ağrısı şikayeti ile doktora başvurulduğunda hekim öncelikle, kişinin öyküsünü dinler ve ardından fizik muayenesini yapar. Farklı rahatsızlıkların ekarte edilmesi için röntgen MR, BT, ultrason ve EMG gibi et ek tetkiklerin yanı sıra laboratuvar testlerde istenebilir. Elde edilen bulgular ışığında bacak ağrısına yol açan etken saptanır ve tanı koyulur.

Bacak ağrısı tedavisi, ağrıya neden olan etkene bağlı olarak farklı şekillerde yapılabilir. Bacağın kendisinden kaynaklanan ağrı varlığında kas, tendon, sinir, damar, eklem ve kemik yapılarının incelenmesi gerekir. Fizik muayene ve tetkikler neticesinde tedavi, kişinin rahatsızlığına ve genel sağlık durumuna göre düzenlenir.

Eğer sizde de bacak ağrısı şikayeti varsa bir ortopedi uzmanına başvurarak muayene olmayı ihmal etmeyin.