- [email protected]
- 08508116629
Ayak Burkulması Nedir, Nasıl Geçer?
Ayak burkulması, ayak eklemi içindeki kemiklerin birbirine bağlanmasını sağlayan sert fibröz doku bantları olarak tanımlanan ligamentlerin gerilmesi veya yırtılmasıdır. Ayakta pek çok farklı kemik ve bağ dokusu bulunur. Bu bağlar kemiklerin bir arada kalmasını sağlar. Ani gelişen ya da ters bir hareket sonucunda eklemde yer alan bağlar gerilebilir veya yırtılabilir. Bu durum burkulma olarak tanımlanır. Ayak burkulması, çoğunlukla vücudun hareketinin devam ettiği ancak ayağın sabit kaldığı aktiviteler sırasında oluşur. Pek çok spor dalının yanı sıra günlük aktiviteler sırasında da meydana gelen ayak burkulması, şiddetli ağrıya yol açabilir. Burkulmanın gerçekleştiği andan sonraki saatlerde eklemde kızarıklık, ısı artışı ve şişlik görülebilir. Hareket kısıtlılığı da ayak burkulması vakalarında sık karşılaşılan semptomlardan biridir. Ayak burkulması 3 farklı derecede incelenir. Ayağın burkulması ile meydana gelen belirtiler ve bu semptomların şiddeti, ayak burkulmasının derecelerine göre farklılık gösterir. Ayak burkulması sırasında uyuşukluk, karıncalanma, aniden gelişen şişlik ve ağrı hissi gibi şikayetlerin olması durumunda vakit kaybedilmeden bir ortopedi uzmanına muayene olunmalıdır. Ayak burkulması belirtileri ve tedavi yöntemleri konusuna geçmeden önce sıklıkla merak edilen “Ayak burkulması ne demek?” sorusunu yanıtlamak gerekir.
Ayak burkulması, ayak kemiklerini birbirine bağlayan bağ dokularının gerilmesi ya da yırtılmasıdır. Tipik olarak ayağın anormal hareketleri sonucunda meydana gelir. Ayak ekleminin zorlanmasına yol açan bu ani gelişen ters hareketler, ayağı normal pozisyonunda tutan bağlarda aşırı esnemeye ve yırtılmaya yol açar. Ayak eklemini stabilize eden ligamentlerde hasarlanma oluşur. Bu durum genellikle ayağın dış kısmında görülür. Bacaktan ayağa doğru uzanan tibia ve fibula kemikleri ile ayakta yer alan talus kemiği, son derece güçlü bağ dokuları ile birbirine bağlanır. Bu bağlar, ayağın normal hareketlerinin yapılmasına olanak tanıyan yapılardan biridir. Ayakta yer alan eklem yapıları ise ayağın yukarı aşağı ve sağa sola hareketinin yapılmasını sağlar. Bunların haricinde ayak bileğinin dış tarafında, dış yan bağlar yer alır. Bu bağlar ise ayağın normal hareketinden daha fazla açıyla ayağın içe doğru dönmesini engeller. Bağ dokuları esneme kabiliyetine sahip olsa da ani gelişen yanlış hareketlerde zarar görebilir. Ayak burkulması genellikle ayağın yanlış hareketi ya da ayağın sabit olduğu ancak vücut hareketine devam ettiği zamanlarda meydana gelir. Burkulma sırasında ayak bileğindeki bağ dokuları aşırı zorlanmaya bağlı olarak ağrı hissine neden olur. Bağlardaki aşırı zorlanma, bu yapıların yırtılmasına ya da tamamen kopmasına yol açabilir. Engebeli arazilerde egzersiz ve yanlış ayakkabı seçimine bağlı olarak görülebilen ayak burkulması, aynı zamanda futbol, basketbol, voleybol, tenis gibi spor dallarına ait oyunlar sırasında da oluşabilir. Ancak bazı durumlarda gündelik yaşam sırasında da ayak burkulması meydana gelebilir. Yanlış hareketlerin yanı sıra ayak numarasına uygun olmayan ayakkabı seçimi, topuklu ayakkabı kullanımı gibi etkenler de ayak burkulması için risk oluşturur. Ayak burkulması risk faktörlerinden önce ayak burkulmasının derecelerini açıklamak faydalı olabilir.
Ayak burkulması, hafif, orta ve şiddetli olmak üzere üç farklı dereceden oluşur. Bu derecelendirme, hastalığın şiddetinin yanı sıra tedaviye olan yaklaşımın da şekillenmesine yardımcı olur. Ayak burkulması dereceleri şu şekildedir:
Ayak burkulması sırasında ayağı destekleyen bağ dokuları zedelenir. Bu durum ağrı ve acı gibi belirtilere yol açar. Bazı vakalarda ise hareket kısıtlılığı oluşabilir. Ayak burkulmasına yol açan etkenlerin başında ise düşme yer alır. Özellikle kaldırım gibi nispeten yüksek bir alana çıkarken gelişebilen bu durum, kişinin ayağının takılmasına bağlı olarak gelişir. Düz olmayan bir zeminde yürümek ya da antrenman yapmak da ayak bileğinde zorlanmaya ve dolayısıyla ayak burkulmasına neden olabilir. Egzersiz ya da aktivite sırasında kişinin ayağına başka birinin basması, zıplamak gibi hareketler sırasında da oluşabilir.
Ayak burkulması kişinin bilinçsizce yanlış ve ani hareketleri sonucu gelişse de bazı etkenler ayak burkulmasının meydana gelmesini kolaylaştırabilir. Bu nedenle ayak burkulmasına yol açan risk faktörlerini bilmek, kişinin kendini korumasına yardımcı olabilir. Ayak burkulmasına sebebiyet veren risk faktörleri arasında; düz olmayan, engebeli, pürüzlü ve kaygan zeminlerde yapılan aktiviteler sayılabilir. Pek çok farklı spor dalında ani hareketlere bağlı olarak ayak burkulmaları meydana gelebilir. Ayak bileğinin zayıf olması, geçmişte yaşanan ayak bileği travmaları, yanlış ayakkabı seçimi gibi etkenler, ayak bileği burkulmasına yol açan risk faktörlerinden bazılarıdır.
Ayak bileği burkulması sırasında ortaya çıkan yakınmalar, ayak bileği burkulması semptomları olarak adlandırılabilir. Bu bağlamda, ayak bileği burkulması belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Ayak bileği burkulduğunda acı ve ağrı hissinin yanı sıra şişlik görülmesi durumunda bir ortopedi uzmanına başvurulması önerilir. Ayak burkulması belirtilerinin şiddetli olması durumunda ayak bileği ve bacakta ciddi hasarlanmalar olabilir.
Ayak burkulması şikayeti ile kişinin ortopedi doktoruna başvurması durumunda hekim, öncelikle kişinin öyküsünü dinler ve ardından fizik muayenesini yapar. Bu sırada ayak bileğinin hassasiyeti ve hangi pozisyonda ağrıya yol açtığı tespit edilir. Ağrı şiddeti değerlendirilir. Ayak burkulmasının derecesine göre hekim, radyolojik tetkikler yapılmasını talep edebilir. Bazı vakalarda röntgen çekilmesi yeterli olurken bazılarında ultrason, BT ve MR gibi ek görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir. Elde edilen bulgular ışığında ayak burkulmasına bağlı oluşan hasarlanma tespit edilir ve kişiye uygun olan tedaviye başlanır.
Ayak burkulması sırasında oluşan hasarlanmaya bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Tedavinin şekli gibi süresi de zedelenmenin şiddetine bağlı olarak farklılaşabilir. Ayak burkulması vakaları, şu yöntemlerle tedavi edilebilir:
Eğer siz de ayak burkulması yaşadıysanız bir ortopedi doktoruna muayene olabilirsiniz.
